Rouw en verlies in het kort
- We kunnen om verschillende redenen rouw ervaren zoals om het overlijden van een dierbare en het verlies van een relatie.
- Volgens Kübler-Ross gaat rouwverwerking aan de hand van de volgende fases: ontkenning, protest, onderhandelen en vechten, depressie en aanvaarding.
- Wanneer jij last hebt met het verwerken van rouw kunnen gesprekken met een psycholoog helpen.
- Wanneer je zeer heftige symptomen van rouw hebt, kan er sprake zijn van een persisterende complexe rouw stoornis
Wat is rouw en verlies?
Rouwen is het verwerken van een groot verlies. Bijvoorbeeld wanneer een dierbare overlijdt. Soms rouwen mensen ook om het verlies van een relatie of van een baan, om een miskraam of om een geliefde die na een ongeluk niet meer hetzelfde is. Dit soort verlieservaringen zijn moeilijk voor ons en hebben vaak tijd nodig om een plek te kunnen geven.
Als gevolg van het verlies kun jij last hebben van wisselende hevige emoties, zoals (liefdes)verdriet en boosheid. Dit kan je erg in de war brengen. Ook kun je je rusteloos en prikkelbaar voelen en heb je nachtmerries. Of misschien voel je juist niet zoveel. Het verlies kan je veel bezighouden, waardoor concentreren vaak ook niet meer zo goed lukt. Je hebt mogelijk ook weinig eetlust of eet juist veel meer dan normaal.
Rouwen is vooral een heel menselijk proces waar velen in hun leven in meer of mindere mate mee te maken krijgen. Het is een complex iets, waar we geen precieze handleiding voor hebben. Voor iedereen kan rouwen er weer anders uitzien. De één rouwt bijvoorbeeld door er veel over te praten, terwijl de ander rouwt door te schrijven of kunst te maken. Rouwen mag op jouw manier.
Rouwproces bij het overlijden van een dierbare: fases van rouw volgens Kübler-Ross
Rouwverwerking gaat over de manier waarop iemand probeert te herstellen na een ingrijpende en verdrietige gebeurtenis, zoals het overlijden van een dierbare. Het kan echter ook zijn dat iemand het rouwproces doorloopt na het verlies van een baan, woning of bij een scheiding.
Psychiater Elisabeth Kübler-Ross heeft vijf fasen omschreven die samen het rouwproces vormen. Deze fasen zijn niet in beton gegoten; ze duren niet bij iedereen even lang, zijn niet voor iedereen even intensief en niet iedereen doorloopt deze fasen in dezelfde volgorde. Er is hierbij geen goed of fout; iedereen verwerkt rouw op zijn of haar eigen manier.
- Ontkenning: de persoon gebruikt een verdedigingsmechanisme door de waarheid in zijn geheel af te wijzen
- Protest: de persoon voelt erg veel boosheid of woede ten aanzien van de verdrietige ervaring. Soms richt deze zich ook (ten onrechte) tegen de brenger van het nieuws, waardoor deze de 'schuld krijgt' van de gebeurtenis. Dit kan zowel een persoon zijn of de telefoon, tv, een politieagent, arts, etc.
- Onderhandelen en vechten: wanneer de persoon merkt dat boosheid niet helpt worden soms doelen gesteld of beloften gedaan, zoals het uitstellen van de eigen dood of het naar de rechter gaan bij een scheiding of ontslag.
- Depressie: wanneer het verdriet niet langer ontkend kan worden en ook protesten en onderhandelingen hebben niet geholpen, worden mensen vaak machteloos en neerslachtig of zelfs depressief. Daarbij sluiten ze zich vaak af voor contact met anderen en/of gedraagt zich teruggetrokken.
- Aanvaarding: na verloop van tijd ziet de persoon in dat de waarheid niet te bestrijden is en accepteert hij het verdriet. Mensen zijn dan weer in staat om vooruit te kijken; ze proberen de draad weer op te pakken.
Rouwverwerking therapie: hoe ziet dat eruit?
Als jij niet weet wat je aan moet met jouw gevoelens na een verlies of liefdesverdriet, kan het heel helpend zijn om hierover in gesprek te gaan met een psycholoog. Hij of zij kan je helpen om overzicht aan te brengen in jouw gedachten en gevoelens. Ook kun je gaan kijken naar de strategieën die je nu toepast en in hoeverre die jou verder brengen of juist blokkeren. Je krijgt meer richting om je pijn en verdriet te kunnen uiten en dit stap voor stap te verwerken.
Wat is een rouwstoornis?
Wanneer je verzekerde zorg krijgt (zorg die valt onder de basisverzekering) is een van de voorwaarden dat er een DSM-stoornis wordt vastgesteld. De DSM-5 is het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen. In de DSM-5 is een aparte classificatie opgenomen voor een persisterende (aanhoudende) complexe rouw stoornis. De kern van deze stoornis is dat er na een jaar nog steeds zeer hevige symptomen van rouw zijn die samengaan met een groot lijden en/of niet goed kunnen functioneren.
Let op: de DSM-5 is geen diagnostisch middel. Het vertelt niets over het waarom van de klachten; het is enkel een systeem om klachten te categoriseren. Wil je meer weten over de DSM-5? Klik dan hier.
