Wat is boulimia in het kort?
- Boulimia nervosa is een eetstoornis waarbij er sprake is van eetbuien en compensatiegedrag.
- Tijdens een eetbui verliest men de zelfbeheersing en worden er in korte tijd grote hoeveelheden voedsel gegeten.
- Deze eetbuien worden gecompenseerd door de inname van laxeermiddelen, of door te braken, vasten of sporten.
- De eetbuien en het compensatiegedrag doen zich minstens eenmaal per week voor, gedurende 3 maanden.
- In Nederland hebben ongeveer 22.300 jonge vrouwen boulimia nervosa.
- Boulimia nervosa komt 10 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen.
Wat is boulimia?
Boulimia nervosa – kortweg boulimia – is een psychische aandoening waarbij er sprake is van eetbuien. Deze eetbuien worden gecompenseerd door de inname van laxeermiddelen, of door te braken, te vasten of te sporten. De drie hoofdkenmerken van boulimia nervosa zijn:
- Herhaaldelijke eetbuien
- Compensatie gedrag om gewichtstoename tegen te gaan
- Grote invloed van het figuur op het zelfbeeld
De eetbuien en het compensatiegedrag doen zich minstens eenmaal per week voor, gedurende 3 maanden. In zeer ernstige gevallen kan dit 14 keer of meer per week zijn. Een eetbui vindt in korte tijd plaats. In die tijd wordt veel meer gegeten dan andere mensen in dezelfde periode en onder dezelfde omstandigheden zouden eten.
Tijdens deze eetbuien verliezen mensen de controle over hun eetgedrag. Zij hebben het gevoel niet meer te kunnen stoppen met eten. Of ze kunnen geen grens meer stellen aan de hoeveelheid of het soort voedsel dat zij eten. Bij het soort voedsel valt te denken aan het eten van een hele pot mayonaise, maar ook diepgevroren of bedorven voedsel worden gegeten.
Voorafgaand aan de eetbui is er vaak sprake van het hunkeren naar bepaald voedsel. Dit wordt wel eens vergeleken met de hunkering of de zucht die verslaafden hebben naar alcohol of drugs.
Om gewichtstoename tegen te gaan, vertonen mensen met boulimia allerlei gedragingen om de eetbuien te compenseren. Dit kunnen zij doen door opzettelijk te braken of door laxeermiddelen of plaspillen te slikken. Andere manieren zijn vasten of heel veel sporten. Zowel de eetbuien als het gedrag om ze te compenseren treden gedurende minstens drie maanden op.
Hun figuur en lichaamsgewicht hebben een enorm grote invloed op het beeld dat mensen met boulimia van zichzelf hebben. Ze hebben vaak een negatief zelfbeeld en weinig zelfvertrouwen.
In een aantal gevallen is het moeilijk om een onderscheid te maken tussen de eetbuistoornis, anorexia nervosa en boulimia nervosa. Bij een eetbuistoornis vinden dezelfde eetbuien plaats, maar wordt er niks gedaan om de toename in gewicht tegen te gaan. Bij de eetbuistoornis is dan ook vaak sprake van overgewicht of obesitas. Bij boulimia is vaak sprake van een normaal lichaamsgewicht.
Eetbuien komen ook voor bij mensen met anorexia. Maar tijdens wat zij een ‘eetbui’ noemen, kan nog steeds heel weinig gegeten worden. Dit wordt dan niet aangemerkt als een eetbui, zoals die zich bij boulimia voordoen. Soms kregen mensen eerder de diagnose anorexia, maar blijven ze eetbuien hebben ook al hebben ze weer een normaal lichaamsgewicht. In dit geval krijgen zij de diagnose boulimia. Het omgekeerde – eerst boulimia en daarna anorexia – komt ook voor. Sommige mensen hebben afwisselend episodes met anorexia en episodes met boulimia.
Omdat bij boulimia het lichaamsgewicht meestal normaal is, valt hun eetstoornis minder op dan bij anorexia. Dat neemt niet weg dat de lichamelijke gevolgen van boulimia ook heel ernstig kunnen zijn. Het eten van heel veel voedsel kan leiden tot maag- en darmproblemen. Als de voeding veel cholesterol bevat, kan het cholesterolniveau in het bloed veel te hoog worden en dit kan leiden tot hart- en vaatziekten. Door het gebruik van laxeermiddelen kan ernstige diarree en uitdroging optreden. Om het braken op te wekken gebruiken sommige mensen giftige stoffen, zoals schoonmaakmiddelen of shampoo.
De psychologische en sociale beperkingen zijn heel divers. Vaak is er sprake van veel zelfverwijt en schaamte. Als mensen hun eetbuien verbergen, kan dit hun sociale leven in de weg staan. Ook bij boulimia is de kans op zelfmoord verhoogd.
Wat zijn symptomen van boulimia?
Mensen met boulimia nervosa hebben herhaaldelijke eetbuien die gekenmerkt worden door:
- Extreem veel eten tijdens eetbuien
- De controle verliezen over het eetgedrag
- Niet kunnen stoppen met eten
- Zichzelf niet kunnen beheersen wat betreft de hoeveelheid of het soort voedsel
Daarnaast is er sprake van het compenseren van eetbuien om gewichtstoename te voorkomen, zoals:
- Het opzettelijk opwekken van braken
- Misbruik van laxeermiddelen, plaspillen of andere medicatie
- Vasten
- Overdadige lichaamsbeweging
Zowel de eetbuien als het compenserend gedrag doen zich gedurende drie maanden of langer voor, gemiddeld minstens eenmaal per week.
Een ander symptoom is dat de lichaamsvorm en het lichaamsgewicht een buitengewoon grote invloed hebben op het oordeel over zichzelf.
Het laatste criterium is dat de stoornis niet uitsluitend optreedt tijdens episodes van anorexia nervosa.
Hoe vaak komt boulimia voor?
Boulimia nervosa komt voor bij 1% tot 1,5% van alle jonge vrouwen. In Nederland zijn dat ongeveer 22.300 jonge vrouwen. Jaarlijks komen daar naar schatting 2.100 mensen bij. Boulimia komt 10 keer vaker voor bij vrouwen dan bij mannen. Meestal gaat het om vrouwen tussen de 15 en 25 jaar. Eetstoornissen komen op steeds jongere leeftijd voor, maar boulimia komt zelden voor bij kinderen beneden de 15 jaar.
Hoe wordt boulimia behandeld?
Bij boulimia nervosa worden soms medicijnen voorgeschreven, met name antidepressiva. Op korte termijn is wel enig effect van deze middelen vastgesteld. Over de resultaten op langere termijn is echter nog niet veel bekend. Soms worden medicijnen voorgeschreven om de lichamelijke gevolgen te behandelen. In alle gevallen is een psychologische behandeling nodig. Deze behandeling wordt doorgaans zowel individueel als in groepsverband aangeboden.
Let op: behandeling van deze specifieke problematiek is niet mogelijk bij Psycholoog.nl. We adviseren je om hiervoor contact op te nemen met jouw huisarts.
Hoe zit het precies met stoornissen beschreven in de DSM-5?
Wanneer jij verzekerde zorg krijgt (zorg die valt onder de basisverzekering) is een van de voorwaarden dat er een stoornis wordt vastgesteld. Alleen dan kan de zorg vergoed worden vanuit de basisverzekering. Alle psychiatrische stoornissen zijn verzameld in de DSM-5. De DSM-5 is het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen.
Een belangrijke kanttekening om bij de DSM-5 te maken is dat de stoornissen die hierin vermeld staan geen diagnoses zijn. De stoornis wordt beschreven aan de hand van een lijstje met symptomen. Voldoe je hieraan, dan 'heb' je deze stoornis. De stoornis of het label zegt alleen niets over hoe het komt dat je deze klachten ervaart. Het geeft geen verklaring.
Voldoe jij aan de kenmerken van een stoornis? Dan is die stoornis dus niet de reden dat je klachten hebt, maar slechts een beschrijving van jouw klachten. Wat dan het doel is van het gebruik van de DSM? Het helpt om klachten in duidelijk afgebakende categorieën te kunnen plaatsen. Zo weten we met elkaar iets beter waar we over spreken en hoe we klachten willen behandelen.
Wil jij meer lezen over de DSM-5 en hoe Psycholoog.nl hiermee omgaat? Klik dan hier.
