Zelfreflectie is het kijken naar je eigen gedrag en functioneren. Dit kan soms nog best wel lastig zijn. Gelukkig is het een vaardigheid die je kunt trainen. Lees in deze blog meer over manieren om je zelfreflectie te vergroten en je mentale veerkracht te versterken.
Het belang van zelfreflectie
Zelfreflectie is een belangrijke vaardigheid om te bezitten. Het geeft je de mogelijkheid om in de spiegel te kijken en terug te kijken op ervaringen. Je staat stil bij de keuzes die je hebt gemaakt en de gevolgen van deze keuzes. Bij zelfreflectie sta jij in het middelpunt. Het gaat om hoe jij je voelt bij bepaalde gebeurtenissen en keuzes. Soms handelen we uit een eerste impuls op een situatie, terwijl dit achteraf niet de juiste reactie bleek te zijn. Door te reflecteren vergroot je je zelfkennis, word je bewuster van je emoties en krijg je meer inzicht in hoe je vervolgens handelt.
Manieren om je zelfreflectie te vergroten
Wanneer je reflecteert gaat het dus om dat je terugkijkt op je eigen gedrag en jezelf vragen stelt over waarom je op deze manier op iets gereageerd hebt. Het gaat dus niet om het resultaat, maar over de achterliggende motieven over waarom je iets hebt gedaan. Er zijn een aantal manieren waarop je kan reflecteren op jezelf:
- Schrijf belangrijke momenten op: nadat je een situatie hebt meegemaakt die niet goed verliep, kan het helpend zijn om op te schrijven wat er is gebeurd. Probeer op je eigen handelen en je eigen aandeel te focussen, en niet op wat de ander heeft gezegd.
- Lees boeken over persoonlijke ontwikkeling: er zijn veel boeken te vinden over zelfreflectie en het vergroten van je mentale veerkracht. Deze boeken kunnen je meer inzicht geven in hoe je je zelfreflectie kunt vergroten en welke valkuilen je wellicht hebt.
- Ga het gesprek aan bij een conflict: we hebben allemaal wel eens een conflict. Dit kan met een partner zijn, of op je werk. Tijdens zo'n conflict kan het zijn dat je vanuit emotie reageert, maar dit blijkt later niet de juiste manier. Door met de ander het gesprek aan te gaan over wat er gebeurde en wat jouw aandeel was in het conflict, krijg je meer inzicht in jouw handelen.
Er zijn natuurlijk nog veel meer manieren om je zelfreflectie te vergroten. In de volgende paragraaf wordt er een model besproken dat je kan gebruiken tijdens het beoefenen van zelfreflectie.
De reflectiecirkel van Korthagen
Een manier om op jezelf te reflecteren is het model van Korthagen. Dit model wordt gevormd door een cirkel en bestaat uit 5 fases:
- Beschrijf je ervaring: wat was jouw taak in de situatie? En wat zijn concrete acties die je hebt ondernomen? Wat was het resultaat hiervan?
- Terugblikken: wat gebeurde er? Wat zag je? Wat voelde je? Wat dacht je? En wat deed je?
- Bewustwording van essentiële aspecten: Wat is het probleem of wat is de ontdekking? Wat betekent dit voor mij? Waar heeft dit mee te maken?
- Alternatieven: welke alternatieven zijn er? Welke voor- en nadelen hebben deze alternatieven? Wat neem ik me in het vervolg voor?
- Uitproberen: wat wil ik uitproberen? Wat wil ik hiermee bereiken? Waar ga ik nu op letten?
Aan de hand van deze 5 fases en de bijbehorende voorbeeldvragen kun je je zelfreflectie trainen en meer inzicht krijgen in je handelen.
Een goede zelfreflectie kan je helpen in het communiceren met anderen. Daarnaast geeft het je meer inzicht in je eigen gedrag en de mogelijkheid dit gedrag aan te passen. Merk jij dat je het lastig vindt om op jezelf te reflecteren en loop je vast in bepaalde situaties? Bij Psycholoog.nl zijn we er om jou te helpen. Heb je behoefte aan een gesprek met een psycholoog? Neem direct contact met ons op of plan een vrijblijvend adviesgesprek in om de mogelijkheden te bespreken.
Meer blogs lezen? Klik dan hier.
Bronnen:
Benders, L. (2019, 18 november). Reflecteren met het model van Korthagen. Geraadpleegd van https://www.scribbr.nl/stage/model-van-korthagen/
