Zelfkritisch zijn is soms goed, maar soms zijn we te hard voor onszelf. Enkele voorbeelden: ik ben ontslagen, dus ik heb het niet goed gedaan. Of: ik heb nog niet zoveel gepresteerd als de ander, ik moet harder werken. Ondanks dat het goed is om jezelf uit te dagen, is te veel kritiek op jezelf niet goed en kan het negatieve effecten hebben.
De oorzaken
Vaak zijn we onze grootste criticus. Soms is het best goed om onszelf uit te dagen om beter te zijn en kritisch te kijken naar hoe we iets anders kunnen doen. Maar als we hierin doorslaan, heeft dit een negatief effect op ons zelfbeeld. Er zijn een aantal oorzaken voor het feit dat we zo hard voor onszelf kunnen zijn:
- Sociaal perspectief: we gebruiken de stem in ons hoofd om ervoor te zorgen dat we geaccepteerd worden door onze omgeving. De stem zorgt ervoor dat we geen gekke of schamende dingen doen.
- Persoonlijkheid: de innerlijke stem hebben we allemaal. Het verschilt per persoon hoeveel invloed deze stem heeft op jou. Sommige mensen zijn er gevoeliger voor dan anderen.
- Opvoeding: de belangrijke mensen in jouw verleden vormen je voor een groot gedeelte. Als er vroeger al tegen je werd gezegd dat je niet goed genoeg bent, is het logisch dat je dit op latere leeftijd tegen jezelf gaat herhalen.
- Soort liefde: Daarnaast ligt het ook aan het soort liefde dat je van je ouders hebt ontvangen. Als je alleen liefde en waardering ontving als je iets goed deed of ergens in slaagde, is het logisch dat je nu het gevoel hebt dat je alleen liefde verdient als je iets gepresteerd hebt.
Er is niet één oorzaak die een te kritische stem veroorzaakt, het kan een combinatie zijn van meerdere oorzaken. Het kan ook zijn dat je het gevoel hebt dat je geen liefde verdient of dit vroeger niet hebt gekregen. Het is belangrijk eerst van jezelf te houden, voordat je liefde van anderen kunt accepteren.
Je bent harder voor jezelf dan voor anderen
De lieve, ondersteunende gedragingen en gedachten die we voor anderen hebben, kunnen we vaak moeilijk opbrengen voor onszelf. Dit komt door onze interne criticus. Dit is de stem in ons hoofd die negatief over ons is. Deze stem zorgt ervoor dat we geen gevaarlijke dingen doen, of dingen die andere mensen misschien raar kunnen vinden. Maar soms kan deze stem doorslaan, en dit zorgt ervoor dat we te negatief denken over onszelf.
Daarnaast kennen we onszelf natuurlijk het beste. Dit is de mening die we ook het meest horen. Het is daarom logisch dat we deze mening het snelst gaan geloven. Uit onderzoek is gekomen dat oordelen over een iemand anders uit een ander deel van het brein komt dan de oordelen die je over jezelf hebt.
Hoe zorg je ervoor dat je meer zelfliefde kan tonen?
Er zijn een aantal manieren om de stem in je hoofd minder macht over jezelf te geven. We gaan er namelijk vaak vanuit dat wat we denken de waarheid is, maar dit hoeft helemaal niet zo te zijn. Je kunt bijvoorbeeld:
- Probeer jezelf niet te vergelijken met anderen. Als je je te bewust bent van anderen ga je te veel nadruk leggen op de mening van anderen. Ook denken we soms dat het succes dat een ander heeft, te vergelijken is met het succes dat jij hebt behaald. Dit is niet altijd zo.
- Gebruik geen zelfspot humor. Ook al bedoel je het als grapje, er zit toch altijd een kern van waarheid in. Vaak maken we deze grappen ook om onszelf te beschermen. Als jij het al hebt gezegd, kan niemand het meer tegen jou gebruiken.
- Probeer geen oordeel aan de negatieve gedachtes te hangen. Je kunt de gedachtes bijvoorbeeld een naam of een gezicht geven. Stel je voor dat het een poppetje is die in je hoofd rondloopt. Je weet dat het er is, maar het heeft geen effect op je.
- Geef jezelf de liefde die je ook aan anderen zou geven. Je kunt positief tegen jezelf praten, of jezelf eens in de zoveel tijd verwennen. Dit hoeft niet naar aanleiding van een prestatie te zijn.
Soms is het lastig om geen gehoor te geven aan de stem in je hoofd. Dit kan negatieve effecten hebben op je stemming en je zelfbeeld. Het kan in deze situaties helpen om met een psycholoog in gesprek te gaan. Bij Psycholoog.nl kunnen we je helpen om je negatieve gedachten om te buigen en jezelf te accepteren. Plan een gratis adviesgesprek in of neem direct contact op met ons aanmeld- en adviesteam om de mogelijkheden te bespreken.
Meer blogs lezen? Klik dan hier.
