In 'schematherapie deel 1' hebben we het gehad over verschillende coping strategieën die je kan hebben ontwikkeld als kind, naar aanleiding van bepaalde gebeurtenissen die in je kindertijd hebben plaatsgevonden. Hier kun je last van krijgen zodra je ouder wordt. Deze kunnen we onderverdelen in verschillende ‘modi’ zoals dat in de schematherapie wordt genoemd. In deze blog gaan we verder in op kind modi. Heb je de vorige blog nog niet gelezen? Klik dan hier.
Wat zijn modi?
Schematherapie is in de jaren 90 ontwikkeld door Jeffrey Young. In de schematherapie spreken we van disfunctionele patronen wanneer er door een externe trigger een patroon in gang wordt gezet dat niet-helpend is. Dit kan bijvoorbeeld negatieve gedachtes, herinneringen en gedragingen teweegbrengen. Dit kan iemands gemoedstoestand en diens interpersoonlijke relaties flink beïnvloeden. Een belangrijk onderdeel van schematherapie is de focus op vroegkinderlijke ervaringen. Deze kunnen naar voren komen in het geval van een trigger en hierdoor kun je in een bepaalde ‘modus’ schieten. Hierbij onderscheiden we meerdere soorten kind modi: de gekwetste kind modus, de boze-impulsieve kind modus en de blije kind modus.
De gekwetste kind modus
De gekwetste kind modus gaat gepaard met sombere en nare gevoelens, zoals schaamte, eenzaamheid en verdriet. Vaak hebben mensen met deze modus het gevoel verlaten of verstoten te worden. Het kan zijn dat je als kind je vaak in de steek gelaten hebt gevoeld. Waarschijnlijk ben je in je jeugd in de steek gelaten door bijvoorbeeld het verlies van contact met een van je ouders of het overlijden van een dierbare.
Deze modus komt ook vaak voor bij mensen die zich nooit echt thuis hebben gevoeld ergens en misschien werden buitengesloten door familieleden of leeftijdsgenoten. Dit kan een heel traumatische ervaring zijn. In je volwassen leven kun je deze modus herkennen aan overgevoeligheid voor afwijzing. Hierbij kun je bijvoorbeeld denken aan niet uitgenodigd worden voor een feest of een botte opmerking krijgen van een collega of vriendin. Dit kan je gekwetste kind modus activeren en deze nare gevoelens teweegbrengen.
De boze-impulsieve kind modus
Het boze-impulsieve kind is een modus waarin iemand zich boos en impulsief voelt, alsof diegene weer een kind is. Dit kan leiden tot een gebrek aan controle over de emoties en het gedrag, waardoor mensen soms dingen doen waar ze later spijt van hebben. Natuurlijk is het normaal om af en toe boos te worden. We spreken pas van een boze-impulsieve kind modus wanneer je deze gevoelens erg vaak hebt en dit je hindert in bijvoorbeeld werk of relaties.
De boze-impulsieve kind modus kan ontstaan als gevolg van onverwerkte emoties en ervaringen uit de kindertijd. Het kan bijvoorbeeld voortkomen uit situaties waarin iemand zich machteloos, bedreigd, of gekwetst voelde als kind en hier niet op een gezonde manier mee omging. De boze-impulsieve kind modus komt vaak voor in combinatie met het gekwetste kind. Het kan zijn dat je in eerste instantie vooral veel irritatie en boosheid voelt en daardoor impulsief dingen zegt die je niet meent. Later voel je je hier schuldig over en voel je vooral schaamte, eenzaamheid of verdriet. Ook andersom kan dit voorkomen.
De boze-impulsieve kind modus kan worden getriggerd door verschillende situaties, zoals wanneer iemand zich onrechtvaardig behandeld voelt, of wanneer iemand zich gefrustreerd of overweldigd voelt. Mensen uit jouw omgeving kunnen de reactie hierop als overdreven zien, gezien de situatie.
De blije kind modus
De blije kind modus is één van de gezonde modi die mensen kunnen ervaren. Het is een modus waarin iemand zich blij, vrolijk en tevreden voelt, net zoals een kind dat zich verheugt op iets leuks of spannends. Deze modus kan bijdragen aan positieve gevoelens en gedrag, zoals enthousiasme, optimisme en genieten van het moment.
Mensen kunnen de blije kind modus ervaren in verschillende situaties, zoals wanneer ze iets leuks ondernemen, zoals een vakantie, een feestje of een hobby die ze leuk vinden. Het kan ook ontstaan door het ervaren van succes, het bereiken van een doel of het hebben van goede relaties.
Het is belangrijk om te beseffen dat de blije kind modus niet altijd vanzelfsprekend is en dat het soms nodig is om actief te werken aan het creëren van deze modus. Een aantal strategieën die kunnen helpen bij het activeren en vasthouden van de blije kind modus zijn onder andere: het beoefenen van dankbaarheid, het omringen van onszelf met positieve mensen en omgevingen, het beoefenen van mindfulness en het vermijden van negatieve gedachten en situaties. Het is ook belangrijk om te blijven werken aan zelfontwikkeling en groei, omdat dit kan bijdragen aan een gevoel van voldoening en geluk.
Wil je meer lezen over de blije kind modus? Klik dan hier.
Schematherapie deel 3
What's next? Ieder kind heeft natuurlijk een ouder nodig. Daarom heeft elk mens ook volwassen modi. In de volgende blog gaan we verder in op hoe je deze modi kan herkennen, patronen kunt doorbreken en je gezonde kant kan versterken. Meer lees je hier.
Heb je vragen over of schematherapie de juiste optie is voor jou en wil je hier graag advies bij? Psycholoog.nl kan je hierbij helpen. Neem contact met ons op of plan een gratis adviesgespek in. Wij denken graag met je mee.
