Rouwen: Hoe doe je dat?

Helaas krijgen we allemaal te maken met het verlies van een dierbare. Rouwen ziet er voor iedereen anders uit, maar wat gebeurt er eigenlijk als je een dierbare verliest?

Wat gebeurt er als je aan het rouwen bent? 

Rouwen betekent het verwerken van een groot verlies, zoals bij het overlijden van directe familie of vrienden. Het gaat om het verliezen van iemand waar je veel van houdt. Rouwverwerking gaat over de manier waarop je probeert te herstellen na zo'n heftige gebeurtenis.  

Psychiater Elisabeth Kübler-Ross heeft vijf fasen omschreven die samen het rouwproces vormen. De manier waarop je de fasen doorloopt kan verschillend zijn vergeleken met hoe een ander ze doorloopt. Ook de volgorde van het doorlopen van de fasen staat niet vast. Er is hierbij geen goed of fout; ieder persoon heeft een eigen manier van rouwen. 

1. Ontkenningsfase. Ontkenning is een verdedigingsmechanisme van je lichaam waarbij de waarheid wordt afgewezen omdat de waarheid bijvoorbeeld veel pijn met zich meebrengt. In deze fase ervaar je vaak veel pijn door het verlies. Je hebt moeite met het accepteren dat je dierbare er niet meer is en dat je afscheid moet nemen.  

2. Woede. Je kunt bijvoorbeeld erg boos zijn op het feit dat je dierbare is overleden. Je kunt moeite hebben met het omgaan van alle emoties die je voelt door het verlies en je onzeker voelen. Soms worden de vele emoties op willekeurige momenten geprojecteerd op de omgeving. 

3. Vechten. Dit is de fase waarin je ergens nog hoop hebt op herstel. Je komt erachter dat de boosheid niet werkt en gaat dan doelen stellen of beloftes maken. 

4. Depressieve fase. Vaak gaat dit samen met gevoelens van onzekerheid, spijt, verdriet, angst en schuld. Je kunt je machteloos en neerslachtig voelen, en je isoleren van anderen. Daarnaast kun je wel de behoefte voelen om erover te praten met mensen om je verdriet te uiten. 

5. Acceptatie. Hoe je dat doet is voor iedereen verschillend en er is geen juiste manier om dit te doen. Het kan soms erg lastig zijn om de waarheid te aanvaarden en om je eigen leven weer op te pakken.  

 
Let op! Iedereen doorloopt deze fasen op een andere manier en het is geen voorwaarde om alle fasen te doorlopen als je aan het rouwen bent. Het is belangrijk om vooral jezelf de tijd en ruimte te gunnen om het verlies te verwerken. Vergelijk jezelf dus vooral niet met anderen; er is geen goede of foute manier van rouwen.  

Hoe kan therapie helpen bij rouwverwerking? 

Het kan zijn dat je merkt dat je vastloopt in de rouwverwerking. De vele emoties kunnen je volledig overspoelen, of je ziet geen manier om het verlies te leven en door te gaan. Bovendien kun je nog met veel spijt of schuldgevoelens rondlopen. Als je merkt dat je op een bepaalde manier vastloopt tijdens het rouwen of behoefte hebt aan overzicht in wat je eigenlijk voelt, dan kan een psycholoog erg helpend zijn. Samen met een psycholoog leer je omgaan met de verschillende emoties, gedachten en de problemen die je tegenkomt in het rouwproces.  

Eén van de technieken die toegepast kan worden tijdens een behandeling is het schrijven van een brief aan de overledene. Je kunt dit zien als een soort van afscheidsbrief. Zo'n brief is bedoeld om woorden te geven aan de emoties en de intensiteit van deze emotie een beetje te verminderen. Bovendien geeft het je een laatste kans om de dingen te zeggen tegen je overleden dierbare die je misschien nog had willen zeggen.  

Wat zijn dingen die je zelf kunt doen bij rouwverwerking? 

• Gun jezelf de tijd; het doel is niet dat het verdriet weggaat maar eerder dat je steeds betert leert om te gaan met het verdriet. 
• Praat erover en blijf in contact met anderen, het uiten van je emoties lucht vaak enorm op.  
• Neem je rust en denk aan je eigen gezondheid. 

Bronnen: 

Kearney, K. S., & Hyle, A. E. (2006). A look through the Kubler-Ross theoretical lens. Theoretical frameworks in qualitative research, 1, 109-128.