Op 4 juni is het de internationale dag van kinderen die slachtoffer zijn van agressie. Op deze dag staan we stil bij kinderen die het slachtoffer zijn van fysieke, mentale en emotionele mishandeling. Want wat doet het met een kind als het opgroeit in een onveilige omgeving?
Wat betekent het als je opgroeit in onveiligheid?
Er zijn verschillende situaties waarin kinderen opgroeien in een onveilige omgeving. Wanneer een kind woont in oorlogsgebied bijvoorbeeld. Maar ook in Nederland kunnen kinderen onveilig opgroeien. Er kan bijvoorbeeld sprake zijn van mishandeling of misbruik. Dit komt voor in verschillende vormen:
- Fysiek: Hieronder valt al het lichamelijk geweld dat gebruikt wordt om een kind pijn te doen, zoals slaan, schoppen, knijpen, bijten, krabben of brandwonden toebrengen.
- Emotioneel: Hij of zij wordt dan vernederd of afgewezen. Voorbeelden hiervan zijn uitschelden, manipuleren, bang maken, opsluiten of buitensluiten. Ook wanneer het kind betrokken wordt in een echtscheiding of getuige is van partnergeweld valt dit onder emotioneel misbruik of emotionele mishandeling.
- Verwaarlozing: Hierbij zorgen ouders eigenlijk niet voor hun kinderen zoals zij dat nodig hebben. Voorbeelden van lichamelijke verwaarlozing zijn het kind uithongeren, niet goed kleden of uit huis zetten. Voorbeelden van emotionele verwaarlozing zijn het kind geen aandacht geven, geen empathie tonen of het kind niet (voldoende) opvoeden.
Wat betekent het als je opgroeit als kind van ouders met psychische problemen of verslaving?
Een andere omgeving waarin het onveilig is om op te groeien is in een gezin waarvan een of beide ouders psychische of verslavingsproblemen hebben. Kinderen in deze situatie worden ook wel KOPP (kinderen van ouders met psychische problemen) of KOV (kinderen van ouders met een verslaving) genoemd. Deze term is geen aandoening of diagnose, maar meer een aanduiding waardoor iemands situatie duidelijk wordt.
Wat voor invloed heeft opgroeien in onveiligheid op de korte termijn?
Opgroeien in een onveilige omgeving heeft veel negatieve gevolgen. Tijdens de kindertijd brengt het de ontwikkeling van een kind in gevaar. Kinderen kunnen dan soms moeilijk met anderen omgaan, omdat zij andere mensen niet vertrouwen door wat hen is aangedaan. Zij zien de wereld om hun heen als gevaarlijk en onvoorspelbaar. Ook kunnen kinderen een negatief zelfbeeld ontwikkelen, doordat zij soms denken dat het misbruik hun eigen schuld is. Mishandeling in het algemeen zorgt voor veel stress bij kinderen. Hierdoor staan veel van deze kinderen constant onder spanning, wat negatieve gevolgen heeft voor lichaam en geest. Een ander mogelijk gevolg is lichamelijk letsel, vooral wanneer er sprake is van fysieke mishandeling. Echter kunnen deze lichamelijke klachten op hun beurt ook weer zorgen voor psychische problemen.
Wat voor invloed heeft opgroeien in onveiligheid op je verdere leven?
Gevolgen van mishandeling op lange termijn zijn vooral verschillende psychische problemen. Zo kunnen kinderen die eerder misbruikt zijn later een mentale stoornis ontwikkelen. Voorbeelden hiervan zijn een posttraumatische stress stoornis (PTSS), reactieve hechtingsstoornis (RHS) of dissociatieve stoornissen. Over het algemeen zijn (jong)volwassenen die in het verleden mishandeld of misbruikt zijn sneller gespannen en bang. Ze voelen zich vaak ook extreem verantwoordelijk voor anderen en hun welzijn, terwijl ze dan maar weinig aandacht hebben voor hun eigen behoeften en welzijn. Verder hebben sommige van deze groep moeite met het aangeven van grenzen. Bij deze groep ontstaan op latere leeftijd ook vaak schuldgevoelens. Kinderen die mishandeld of misbruikt zijn zien door het lijden op latere leeftijd soms geen oplossing meer, waardoor ze zichzelf gaan verwonden of zelfs zelfmoord plegen. Ook zoeken sommige mishandelde kinderen op latere leeftijd troost in middelen, waardoor ze verslaafd raken. Ongeveer een derde van de kinderen die mishandeld of verwaarloosd is, doet dit later als opvoeder of ouder ook bij hun eigen kinderen. Dit noemen we ook wel intergenerationale overdracht.
Benieuwd wat Psycholoog.nl voor jou kan betekenen? Plan een gratis adviesgesprek of neem direct contact met ons op.
Bronnen:
https://www.nji.nl/kindermishandeling/vormen
https://wijzijnmind.nl/psychische-klachten/psychipedia/kopp-kov
