Als gevolg van gewapend conflict en oorlog wordt een groot aantal mensen wereldwijd blootgesteld aan traumatische gebeurtenissen. Volgens een rapport van Save the Children leven 468 miljoen jonge mensen in een ‘conflict zone’. Gebeurtenissen die plaatsvinden tijdens een oorlog zijn schadelijk voor het mentale welzijn en ontwikkeling van kinderen, jongeren en volwassenen.
Wat is oorlogstrauma?
Bij oorlogstrauma gaat het over de psychologische en emotionele gevolgen van (herhaalde) blootstelling aan geweld, levensbedreigende situaties en andere traumatische gebeurtenissen tijdens oorlog of gewapende conflicten. Kinderen en jongeren die opgroeien in oorlogsgebieden hebben een verhoogd risico op het ontwikkelen van mentale stoornissen zoals post-traumatische stress stoornis, depressie en angststoornissen. Deze traumatische gebeurtenissen kunnen onder andere zijn:
- Het meemaken van direct geweld: Het zien of ervaren van geweld, zoals bombardementen, schietpartijen en gevechten.
- Het verlies van dierbaren: Het verliezen van familieleden en vrienden.
- Levensbedreigende situaties: Burgers kunnen worden blootgesteld worden aan situaties waarin hun leven constant in gevaar is.
- Het verliezen van dierbare plekken: de plekken die ooit zo erg als thuis voelden, kunnen opeens worden verwoest. Soms kan je ook noodgedwongen je thuis moeten verlaten en alles achterlaten.
Wat zijn symptomen van oorlogstrauma?
- Herbelevingen: Flashbacks, nachtmerries, ongewenste gedachten over de traumatische gebeurtenissen.
- Vermijdingsgedrag: Het actief vermijden van situaties, mensen of plaatsen die herinneren aan de traumatische ervaringen.
- Verhoogde prikkelbaarheid: Dit kan zich uiten in snel uitbarsten in woede, slaapproblemen, gespannen zijn en problemen met concentratie.
- Negatieve verandering in stemming en gedachten: Depressie, angst, schuldgevoelens, isolatie en negatieve gedachten over zichzelf en anderen.
Wat kunnen bepaalde beschermfactoren zijn?
Van de 468 miljoen jonge mensen die opgroeien in een conflict zone ontwikkeld niet iedereen een trauma, posttraumatische stress stoornis of andere mentale problemen. Bepaalde beschermfactoren kunnen de mentale gezondheid van mensen in moeilijke omstandigheden beschermen.
- Sociale ondersteuning: Volgens het stress-buffering-model beschermt sociale ondersteuning individuen tegen stressvolle gebeurtenissen door hen te ondersteunen in het verwerken van een traumatische gebeurtenis. In een onderzoek tijdens een periode van raketaanvallen rond de Gazastrook kwam naar voren dat sociale ondersteuning als een buffer werkte. De jongeren die hoog scoorden op sociale ondersteuning hadden lagere scores op depressieve symptomen bij de tweede meting dan jongeren die laag scoorden op sociale ondersteuning.
- Vertrouwen in de toekomst: Traumatische gebeurtenissen ervaren zoals in de oorlog kan iemand zijn zelfwaarde, vertrouwen in anderen en hoop in de toekomst aantasten. Het behouden van doelen en hoop in de toekomst kan veerkracht vergroten.
- Zingeving: Voor sommige mensen kan het geloof of spirituele overtuigingen een bron van kracht en troost zijn.
Bij psycholoog.nl bieden we geen behandelingen voor trauma. We willen natuurlijk wel met je meedenken. Plan een gratis adviesgesprek of neem direct contact met ons op en ons aanmeldteam bespreekt met jou de mogelijkheden.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht
Bronnen:
Henrich, C. C., & Shahar, G. (2008). Social Support Buffers the Effects of Terrorism on Adolescent Depression: Findings From Sderot, Israel. Journal of the American Academy of Child & Adolescent Psychiatry, 47(9), 1073–1076. https://doi.org/10.1097/chi.0b013e31817eed08
