Anno 2023 heerst er in Nederland, maar ook in de rest van de wereld, nog een taboe op mentale gezondheid. Het bespreekbaar maken van klachten en eventuele hulp die je hiervoor kunt zoeken is dan ook een cruciale stap in het proces om dit taboe te doorbreken. In september sprak Tijl Zwart van Psycholoog.nl met ervaringsdeskundige Ewout Kattouw - bekend van zijn boek: Wie is er nou eigenlijk gek? en oprichter van zijn stichting PILL - over zijn ervaringen en visie op de huidige mentale gezondheidszorg.
Na 25 jaar psychiatrie en medicijngebruik besloot Ewout te stoppen met pillen. Dit is nu 5 jaar geleden. Ewout is naar eigen zeggen nooit tot de aard van zijn problematiek gekomen doordat hij medicijnen gebruikte. Pas 25 jaar later, nadat hij hier volledig mee gestopt was, kon hij aan de slag met problemen van toen.
Tijdens de eerste zes maanden na de start aan het eerste antidepressivum werden er 12 andere psychofarmaca toegevoegd aan zijn dossier. Aan het einde van de 23 jaar dat Ewout in de psychiatrie liep als cliënt stond de teller van voorgeschreven psychofarmaca rond de 40. Hiernaast zijn er in deze tijd 22 verschillende DSM diagnoses gesteld door verschillende behandelaars.
Laten we beginnen bij het begin. Wat was voor jou destijds de reden dat je hulp bent gaan zoeken?
Ewout: "Ik had er gewoon genoeg van om niet lekker in mijn vel te zitten. Ik wilde wel echt zelf hulp. In die 25 jaar zijn er drie momenten geweest waar ik heel bewust heb besloten dat ik met mezelf aan de slag wilde.
Het eerste moment was toen ik 18 jaar was. Dat is eigenlijk direct afgekapt, doordat ze mij gelijk pillen gingen voorschrijven. Het tweede moment was toen ik 30 jaar was. Mijn beweegreden toen was: als ik nu niks ga ondernemen, dan blijft mijn huidige situatie zo en gaat het ook nooit veranderen. Daarbij vond ik het een reality check dat ik 30 was geworden en mij zo voelde.
Van mijn 18e tot mijn 30e - dus meer dan een decennia - zat ik in de ellende. Ik kwam niks verder maar ik had aan het begin nog wel ergens het idee dat het nog zou komen. Op een gegeven moment had ik de realisatie: het komt niet. Ik moet zelf iets gaan doen aan die problemen. Toen ben ik voor het eerst psychotherapie in gegaan bij een instelling waar ze groepsbehandelingen gaven. Het probleem was dat ik toen ook nog in het medische model zat en onder invloed was van de medicijnen. Die pillen waren een groot onderdeel van de reden dat ik ziek was. Van dat groepsproces heb ik wel veel geleerd, alleen ik merkte ook dat het op dat moment niet afdoende was."
"Je krijgt de boodschap dat wat jij nu ervaart een ziekte of een stoornis is. Dus er wordt je eigenlijk het recht ontnomen om je eigen betekenis te geven aan wat jij meemaakt."
En 25 jaar later koos je ervoor de medicijnen achter je te laten. Een grote stap na zo'n lange periode. Wat merkte je nadat je stopte met het gebruik van medicatie?
Ewout: "De identiteitsvragen kwamen in alle hevigheid weer op. Vragen over een stuk minderwaardigheid en centraal de vraag: wie ben ik dan? Op dat moment besefte ik dat ik een keuze had. Als ik niet met mezelf aan de slag ga dan kan ik een hele rancuneuze, verbitterde man worden. Mede omdat ik veel woede in me had over wat er allemaal was gebeurd in de psychiatrie - voornamelijk het onrecht dat daar heeft plaatsgevonden. De psychiatrie heeft voor een groot deel mijn verleden bepaald, maar ik wilde niet dat het ook nog mijn toekomst zou gaan bepalen. Ik was klaar om het aan te gaan en wilde door de pijn en emoties heen. Toen ben ik naar een psycholoog gegaan. Dat was een heel moeilijk en zwaar proces, maar wel nodig.
Hoe is jouw keuze om het anders te gaan doen ontvangen in je omgeving?
Ewout: "Heel positief. Mijn familie en vrienden wisten ook allemaal in welke situatie ik zat. Eerlijk gezegd interesseerde me dat niet zo veel, want het was mijn proces. Maar nee, daar was alle steun voor en daar praatte ik ook wel over."
Hoe kijk jij tegen labels of diagnoses aan zoals die in de psychiatrie worden gebruikt?
Ewout: "Je hebt klachten en dan ga je denken: wat is dat dan en wat betekent dat voor mij? In de psychiatrie wordt deze betekenis voor jou bepaald en heb je hier zelf geen inspraak meer in. Je krijgt de boodschap dat wat jij nu ervaart een ziekte of een stoornis is. Dus er wordt je eigenlijk het recht ontnomen om je eigen betekenis te geven aan wat jij meemaakt."
Stel dat mensen dit artikel lezen en zich herkennen in jouw ervaring, bijvoorbeeld jouw besluit om met jezelf aan de slag te gaan. Maar ze durven die stap zelf nog niet te zetten. Wat zou jij hen aanraden?
Ewout: "Als je vastloopt in je leven en je hier niet meer uit komt, is het ten eerste belangrijk om te realiseren dat je hier zelf mee aan de slag wil. Het moet vanuit jou komen. Want als dat stuk er niet is, dan kun je naar tien psychologen maar daar kom je dan niet verder mee.
Iedereen die vastloopt is verschillend, en iedereen die hulp biedt ook. Het gaat erom dat het een match is. Dus wat ik wil aanraden, als jij vastloopt en je komt er zelf niet meer uit: ga hulp zoeken. Dit heeft alleen kans van slagen onder twee voorwaarden. Ten eerste een interne motivatie om met jezelf aan de slag te willen gaan en ten tweede een goede klik met de persoon bij wie jij aanklopt voor hulp. Daarbij is het heel belangrijk om zoveel mogelijk zelf de regie te houden. Jij hebt altijd zeggenschap over wat er met jou gebeurt."
--
Er zijn veel uiteenlopende ervaringen binnen de mentale gezondheidszorg. Dit was een greep uit de ervaringen van Ewout. Het illustreert hoe belangrijk het is om zorg op maat te bieden en niet iedereen zonder meer dezelfde programma's te laten doorlopen.
Worstel jij met je mentale gezondheid? Dan kan de drempel heel hoog zijn om hiermee aan de slag te gaan. Want wat zijn eigenlijk de mogelijkheden? En wat past dan specifiek bij jou?
Bij Psycholoog.nl helpen we je graag verder. Je kunt bij ons geheel vrijblijvend een telefonisch gesprek inplannen om je vragen voor te leggen. Gelijk aan de slag met één van onze online psychologen? Dan zorgen wij dat je deze week nog kennismaakt en van start kunt.
-
Klik hier om een vrijblijvend adviesgesprek in te plannen.
-
Klik hier om ons direct te bellen (binnen kantooruren).
-
Klik hier om ons een Whatsapp-bericht te sturen.
Wil je eerst wat meer lezen over onze werkwijze? Lees dan hier verder.
Mocht je meer willen weten over Ewout, neem dan een kijkje op zijn website.
