Een specifieke fobie is een intense angst voor een situatie of object. Deze fobie kan op verschillende manieren ontstaan. Leer hoe deze fobieën zich ontwikkelen en hoe ze effectief kunnen worden aangepakt voor een leven vrij van belemmerende angsten.
Wat is een specifieke fobie?
Een specifieke fobie is een onderdeel van de angststoornissen kan worden omschreven als een intense, onredelijke angst voor specifieke objecten, situaties, activiteiten of dieren. Mensen met fobieën ervaren vaak een overdreven reactie op de stimulus waar ze bang voor zijn, zelfs als de dreiging niet echt aanwezig is of als de angst niet in lijn is met het werkelijke gevaar. Fobieën kunnen variëren van alledaagse dingen zoals hoogtes, spinnen of slangen, tot meer complexe of specifieke angsten zoals sociale situaties, openbare spreken, vliegen of bepaalde medische behandelingen.
Volgens de DSM-V kunnen specifieke fobieën worden gespecificeerd in de volgende categorieën: dieren, natuurlijke omgeving, bloed-injectie-letsel, situationeel en anders. Een specifieke fobie moet verder niet beter passen bij een andere stoornis (zoals OCD), PTSS, sociale angst of separatieangst.
Fobieën kunnen aanzienlijke beperkingen veroorzaken in het dagelijks leven van een persoon en kunnen vaak leiden tot vermijdingsgedrag om de angstige situatie te vermijden.
Hoe kan een specifieke fobie ontstaan?
Er is niet één manier waarop een specifieke fobie kan ontstaan. Hieronder worden enkele verklaringen genoemd:
Een verklaring kan gevonden worden in klassieke conditionering. Bij klassieke conditionering wordt een stimulus die geen angst opwekt gepaard met een stimulus die angst kan opwekken. Wanneer deze twee stimuli een aantal keer samen worden aangeboden, zal iemand angstig worden voor de stimulus die eerst geen angst opwerkte, ook als de angstige stimulus niet aanwezig is. Een voorbeeld van klassieke conditionering is het experiment van ‘Little Albert’. Hij werd geconditioneerd om bang te worden voor een rat (de niet angstige stimulus) door de rat te combineren met een hard geluid (de stimulus die angst opwekt). Uiteindelijk werd Albert bang voor de rat, ook als er geen hard geluid aanwezig was. Enkele kritiekpunten bij deze verklaring zijn dat sommige mensen zich niet kunnen herinneren wanneer ze de fobie hebben ontwikkeld en niet iedereen die een traumatische gebeurtenis meemaakt een fobie ontwikkeld.
Sommige fobieën kunnen veroorzaakt worden door een traumatische gebeurtenis. Vaak is dit angst voor honden, de tandarts of angst voor een ongeluk. Voor andere fobieën is er niet een duidelijk moment waarop de fobie ontstaan is, maar komen ze eerder geleidelijk op, bijvoorbeeld een fobie voor water of hoogte.
Onderzoekers stellen dat walging ook invloed kan hebben op het ontwikkelen van bepaalde fobieën. Walging helpt ons bij het identificeren van objecten die mogelijk ziektes met zich mee kunnen brengen of giftig zijn. Denk bijvoorbeeld aan ratten of dieren die slijmerig kunnen zijn. Door de jaren heen hebben we geleerd om deze objecten te ontwijken, en hier angstig voor te zijn.
Hoe kan een specifieke fobie worden behandeld?
Een specifieke fobie kan op verschillende manieren worden behandeld. Een therapie die veel wordt toegepast is exposuretherapie. Door middel van geleidelijke bloostelling wordt de angst voor het object verminderd. Deze therapievorm wordt gebruikt als er een duidelijke trigger aanwezig is. Verder kan er ook worden gekozen voor CGT. Hierbij word je ook geleidelijk blootgesteld aan de fobie, maar je leert tegelijkertijd ontspanningstechnieken toe te passen.
Een meer innovatieve ontwikkeling is het gebruik van virtual reality om mensen bloot te stellen aan hun angsten in een gecontroleerde omgeving. Deze manier van therapie kan worden ingezet bij mensen met vliegangst of angst voor hoogtes.
Een specifieke fobie kan een grote invloed hebben op je dagelijks leven. Het kan daarom helpen om hier met een psycholoog over te praten en op die manier je fobie te overwinnen. Bij Psycholoog.nl bieden we uitsluitend online therapie. Neem contact op met ons aanmeldteam om te bespreken wat we voor je kunnen betekenen. Lees hier meer over onze werkwijze. Neem contact met ons op of plan een vrijblijvend adviesgesprek in.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht
