Narcisme is een term die tegenwoordig vaak opduikt in gesprekken. Maar wat betekent narcisme eigenlijk, en hoe kan dit ontstaan? Lees er hier meer over!
Wat is narcisme?
Narcisme valt onder de persoonlijkheidsstoornissen. Het kan worden omschreven als een stoornis waarbij iemand een opgeblazen gevoel van eigenbelang, een gebrek aan empathie en een sterke behoefte aan bewondering heeft. Iemand met een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft veel zelfvertrouwen en voelt zichzelf bijzonder belangrijk en uniek.
Iemand met narcisme is veel bezig met hoe die persoon overkomt op de omgeving. Dit wordt een geïdealiseerd zelfbeeld genoemd. Hierbij is er weinig aandacht voor de negatieve eigenschappen. Deze worden vaak ontkent of geprojecteerd op anderen. narcisten verwachten ook vaak van anderen dat ze een speciale voorkeursbehandeling krijgen. Vaak fantaseren deze mensen over groot succes, macht en ideale liefde. Tegelijk misgunnen ze anderen hun succes en bezittingen. Deze mensen zijn vaak jaloers aangelegd.
soms worden kenmerken van narcisme verward met kenmerken van autisme. Dit komt omdat iemand met autisme vaak op zichzelf gericht is en het lastig vindt om zich in te leven in een ander. Dit kan verward worden met egocentrisme en een gebrek aan empathie dat ook vaak voorkomt bij narcisme.
Narcisme als coping mechanisme?
Als je in je kindertijd of tijdens je jeugd te maken hebt gehad met enige mate van misbruik, verwaarlozing of trauma's kan je als (defensieve) reactie hierop narcisme ontwikkelen. Ook kan de hechting met ouders een factor zijn in het ontwikkelen van een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Echter is er geen eenduidig beeld over het ontstaan van narcisme.
Wanneer je als narcist negatieve feedback van anderen krijgt interpreteer je dit snel als aanvallend. Dit kan inadequaat gevoel geven. Mensen met narcisme hebben vaak een laag zelfbeeld, ondanks dat je dit niet zou verwachten. Ze zijn eigenlijk op zoek naar bevestiging. Deze mensen zijn zich echter niet bewust van dit lage zelfbeeld.
Dat je als narcist vaak een laag zelfbeeld hebt heeft te maken met dat narcisme een gevoel is dat je superieur aan anderen bent, oftewel je staat boven de rest. Echter, een hoog zelfbeeld impliceert dat je een positieve blik op jezelf hebt, onafhankelijk van dat je jezelf moet vergelijken met anderen. Narcisten zijn eigenlijk constant bezig met zichzelf vergelijken met anderen, en voelen zich alleen goed over zichzelf als ze het gevoel hebben boven de rest te staan.
Wat zijn kenmerken van narcisme?
Als je narcistische trekken hebt betekent dit niet meteen dat je ook een narcistische persoonlijkheidsstoornis hebt. Wanneer je narcistische trekken in een extreme mate laat zien is de kans groot dat je kampt met een narcistische persoonlijkheidsstoornis. Meestal heeft de omgeving meer last van het gedrag dan de persoon met narcisme zelf. Je gedraagt je anders dan wat er van je wordt verwacht.
Er is sprake van een narcistische persoonlijkheidsstoornis als er een patroon is van een behoefte aan bewondering en een gebrek aan empathie. Dit begint op jongvolwassen leeftijd. Enkele voorbeelden van narcistische trekken zijn:
- Je vindt jezelf erg belangrijk, bijzonder en/of uniek;
- Je wilt eigenlijk alleen omgaan met andere bijzondere mensen of mensen die een hoge status hebben;
- Je hebt een grote behoefte om te worden bewonderd;
- Je hebt moeite om je in te leven in anderen;
- Anderen omschrijven je vaak als arrogant of hooghartig in je houding of gedrag;
- Je kijkt vaak op anderen neer of je bent afgunstig op anderen;
- Je maakt misbruik van anderen om je eigen doelen te bereiken;
- Je bent erg gevoelig voor kritiek en voelt je dan ook snel beledigd door anderen;
Om zeker te weten dat iemand een narcistische persoonlijkheidsstoornis heeft is goed onderzoek door een psycholoog nodig. Dit kan soms lastig zijn, omdat mensen met narcistische trekken vaak zelf niet inzien dat hun gedrag problematisch is.
Het is bij Psycholoog.nl niet mogelijk om een diagnose voor een narcistische persoonlijkheidsstoornis te krijgen. Wil je hier meer over weten over deze stoornis of heb je andere klachten? Neem dan vrijblijvend contact op met ons aanmeldteam of plan een gratis adviesgesprek in.
Bronnen:
Hart, W., Richardson, K., & Torteriello, G.K. (2018). Revisting the interactive effect of narcissism and self-esteem on responses to ego threat: distinhuishing between assertiveness and intent to harm. Journal of Interpersonal Violence, 00(0), 1-26.
