Herken je het dat je na een lange week vermoeid op de bank ploft en gelijk in slaap valt? Misschien mis je daardoor wel de afspraak die je die avond had staan. Dit is een signaal van je lichaam dat er over een bepaalde grens heen is gegaan. Veel mensen vinden het lastig om hun grenzen ook door te communiceren naar anderen, en dit kan leiden tot mentale klachten. Het is dus van belang om grenzen bij jezelf te herkennen en deze vervolgens te bewaken.
Leer je eigen grenzen kennen
Voordat je bij anderen kan aangeven waar jouw grenzen liggen, is het belangrijk om ze eerst te leren kennen bij jezelf. Wat zijn jouw waarden en hoe kan je deze herkennen? Het stellen van grenzen begint namelijk bij jouw eigenwaarde. Wanneer je weet wat jouw eigenwaarde is, wordt het vanzelf ook makkelijker om dit naar anderen over te brengen.
Maar hoe kom je er precies achter waar jouw grenzen liggen? Deze uitten zich vaak lichamelijk. Dus wanneer je bijvoorbeeld moe bent na een drukke week; luister dan naar je lichaam. Deze probeert jou iets te vertellen. Dat je misschien wel te veel op je bord hebt genomen de afgelopen week, en dat dat feestje vanavond misschien geen goed idee is. Ook uitten grenzen zich vaak in lichaamstemperatuur. Heb je het wel eens enorm benauwd gekregen toen iemand je om een gunst vroeg? Dan kan je dit ook opvatten als een teken. Deze signalen van je lichaam laten jou inzien wanneer iets te veel wordt en je op de stopknop moet drukken. Luister hier dan ook goed naar, je lichaam laat dit niet voor niets aan je weten. Wanneer je bekend bent met deze signalen, kan je dit vervolgens ook overbrengen op anderen. We onderscheidden twee soorten grenzen:
- Fysieke grenzen: deze worden ook wel de lichamelijke grenzen genoemd. Ze hebben alles te maken met of en hoe een ander jou mag aanraken. Het is natuurlijk niet vanzelfsprekend dat andere zomaar aan je mogen zitten, maar toch is het mogelijk dat deze grenzen overschreden worden. Dit kan mentale problemen met zich meebrengen. Het is daarom erg van belang dat je jouw grenzen door communiceert. Het liefst natuurlijk voorafgaand, maar ook juist achteraf wanneer iemand over jouw grens heen is gegaan.
- Mentale grenzen: deze hebben alles te maken met jouw mening en waarden. Je bepaalt zelf wat jouw emoties en gevoelens zijn, en deze bepalen ook jouw afbakening. Wanneer iemand te veel van je vraagt, is het belangrijk dat je je gedachten daarover uit. Dat kan voorkomen dat iemand over jouw mentale grenzen heen gaat.
Hoe geef je jouw grenzen aan?
Het aangeven van je grenzen is meer dan alleen 'nee' zeggen. Bedenk je namelijk ook dat iedereen een andere perceptie heeft; dat wat voor jou als vervelend kan aanvoelen, kan een ander helemaal niet door hebben gehad. We zijn vaak geneigd om te denken dat alles wat wij ervaren en voelen hetzelfde is voor anderen. Maar dit is niet het geval, en door middel van het aanduiden van iets wat je dwars zit kan je er vaak al achter komen dat een ander dit helemaal nooit zo bedoeld heeft. Wees bereid om je in te leven in anderen. Dit lukt maar op 1 manier; door ze vragen te stellen en het gesprek met ze aan te gaan. Het bewaken van je grenzen lukt dus alleen door ze uit te spreken naar anderen. Hoe pak je het aan om je grenzen uit te spreken?
Begin hierbij met aangeven wat het is dat je dwars zit. Praat hierbij vanuit jezelf: 'Ik vind het niet fijn hoe je gehandeld hebt' in plaats van 'hoe jij gehandeld hebt is niet fijn'.
Vervolgens geef je aan wat voor effect dit heeft op jou: 'hierdoor krijg ik het gevoel dat je niet om mij geeft'.
Dan leg je uit wat jouw behoeften zijn: 'Ik heb liever dat je in het vervolg met mij bespreekt hoe je het wilt gaan aanpakken'.
Geef ook aan wat de gevolgen zijn als iemand jouw grenzen overschrijdt. Bijvoorbeeld: 'Ik merk dat wanneer je je zo gedraagt, ik mij ga afsluiten van jou en anderen'
Door op deze manier het gesprek aan te gaan leg je gelijk helder uit wat jouw gevoelens en gedachten zijn. De ander heeft hier uiteindelijk ook het meeste aan, omdat die zich dan beter in jou kan verplaatsen. Wanneer je merkt dat je tegen je eigen grenzen aanloopt is het belangrijk om deze zo snel mogelijk bespreekbaar te maken. Hoe langer je wacht, hoe hoger de drempel ook zal gaan zijn.
Wat als iemand over mijn grenzen heen gaat?
Wat als een vriend(in)/familielid/kennis het niet eens is met jouw grenzen? Dan ben je die persoon liever kwijt dan rijk. Want waar is een relatie op gebaseerd wanneer jouw waarden niet gerespecteerd worden door de ander? Dan mist er verdieping en is iemand blijkbaar niet bereid om te communiceren met je.
Of wat als iemand, ondanks dat je jouw grenzen aan hebt gegeven, deze toch niet respecteert? Het kan dan helpen om te herhalen waar jij jouw grens trekt. Ook voor de ander is het wennen en aftasten hoe je met elkaar omgaat. Maar wanneer dit meerdere malen blijft gebeuren is het belangrijk om voor jezelf op te komen. Dit doe je door rustig te blijven en uit de situatie te stappen. Er loopt een dunne lijn tussen assertiviteit en agressiviteit. Houd de eer bij jezelf en zorg ervoor dat dit niet tot agressie lijdt. Neem zonder oordeel of boosheid afstand; loop weg, zeg je baan op, stap uit de relatie etc. Hier komt je eigen waarde weer van pas. Houd altijd het respect bij jezelf en laat de ander het gevolg ervan ervaren doordat jij je terugtrekt.
Wil jij graag werken aan het stellen van je grenzen of merk je dat je problemen ervaart hiermee? Onze psycholoog kan jou hierbij helpen. Neem vrijblijvend contact op met ons aanmeldteam of plan een gratis adviesgesprek in.
Meer blogs lezen? Ga terug naar het overzicht.
