Agorafobie is een angst voor situaties buitenshuis. Je bent dan bang dat je moeilijk kunt ontsnappen van een drukke plek of dat er geen hulp in de buurt is. Iedereen denkt hier weleens over na of maakt zich hier zorgen over, maar wanneer je agorafobie hebt is deze angst overmatig en buitensporig. Agorafobie wordt ook wel pleinvrees of straatvrees genoemd. Maar hoe kom je hier nou vanaf, en zorg je dat je wel weer gewoon overal heen durft?
Wat is agorafobie?
Wanneer je last hebt van agorafobie ervaar je een extreme angst voor situaties buitenshuis. Dit kan bijvoorbeeld bij open ruimten, zoals een plein. Om deze reden wordt agorafobie ook wel pleinvrees genoemd. Maar het hoeft niet altijd om open ruimten te gaan: mensen met agorafobie kunnen ook veel angst hebben bij andere situaties, zoals afgesloten ruimten, rijen, menigtes of alleen zijn. Vaak gaat het er dan om dat ze bang zijn dat ze moeilijk kunnen ontsnappen of geen hulp kunnen krijgen. Ze zijn dan bang dat er iets ergs kan gebeuren of dat ze veel paniek zullen hebben, en dan niet snel weg kunnen. Mensen die last hebben van agorafobie vermijden ook vaak autorijden en reizen met het openbaar vervoer. Wanneer je agorafobie hebt, ervaar je een extreme angst in vergelijking met hoeveel gevaar er echt kan zijn in zo’n situatie. Ze vermijden dan ook vaak de situaties waar zij bang voor zijn, of durven zelfs het huis niet meer uit.
Wanneer je last hebt van agorafobie heb je in dit soort situaties vaak last van paniek of hyperventilatie. Dit gebeurt vaak als volgt: je bent bang dat de situatie angst oproept, krijgt last van paniek en gaat hyperventileren. Ook kun je bang zijn dat er andere nare dingen gebeuren, zoals urineverlies. Meestal durven mensen die last hebben van pleinvrees meer als er iemand bij is die zij vertrouwen. Ze weten dan zeker dat er iemand is op wie ze terug kunnen vallen als er iets zou gebeuren waar ze bang van zijn. Mensen met agorafobie hebben vaak ook last van gevoelens van somberheid, wanhoop en depressieve gevoelens.
Hoe kom je af van je pleinvrees?
De meest gebruikte behandeling om van pleinvrees af te komen is exposure. Dit is een vorm van cognitieve gedragstherapie waarbij je gaat leren om de angst te verdragen. Exposure betekent letterlijk blootstelling, je stelt je eigenlijk bloot aan de angst en gaat deze bewust aan. Dit doe je stapje voor stapje, zodat je echt het gevoel hebt dat je je angst langzaam aan het overwinnen bent. Vaak is dat op het moment dat je het doet heel spannend, maar je zult zien dat deze angst ook weer afzakt, wanneer je langer in de situatie blijft. Je leert je hersenen dus eigenlijk dat je de situatie wél aankan. Ook op de lange termijn neemt de angst af, wanneer je veel geoefend hebt met exposure. Want oefenen, dat is erg belangrijk als je een exposure behandeling volgt. Het is namelijk belangrijk dat je de opdrachten uitvoert in verschillende situaties en contexten. Hierbij kun je denken aan verschillende plekken, maar ook of je de oefeningen alleen of samen met iemand doet. Door exposure zal de angst misschien niet helemaal verdwijnen, maar leer je er wel beter mee om te gaan.
Het kan ook goed zijn om samen met je psycholoog te kijken waar de angst vandaan komt. Je onderzoekt dan eigenlijk de gedachten die je hebt wanneer je zo’n situatie tegenkomt: waarom durf je iets niet? En waar ben je dan precies bang voor? Vervolgens ga je deze situaties eigenlijk onderzoeken en een beetje uitdagen. Je gaat samen met je psycholoog uittesten of de angsten realistisch zijn, door als een onderzoeker te werk te gaan. Je stelt een bepaalde hypothese of verwachting op van wat er zou gebeuren in een bepaalde situatie en gaat vervolgens controleren of dit ook echt zo is. Dit noem je ook wel een gedachtenexperiment.
Wat verder vaak ook kan helpen, is werken aan je zelfvertrouwen. Wanneer je wat minder zelfvertrouwen hebt, denk je over het algemeen vaak sneller dat er iets mis zal gaan. Wanneer je hier dus aan werkt, zul je merken dat het makkelijker is om je angst aan te gaan.
Soms wordt er, naast deze psychologische behandelingen, ook medicatie voorgeschreven. Antidepressiva kan helpen om de angsten te verminderen. Het is hierbij belangrijk dat je dan ook een psychologische behandeling volgt, aangezien de medicatie alleen werkt als symptoombestrijding en dus geen definitieve oplossing is.
Wil je hier meer over weten of direct een afspraak inplannen bij een van onze psychologen? Neem dan vrijblijvend contact op met ons aanmeldteam of plan een gratis adviesgesprek in. Bel ons op 085 273 3339 of stuur een bericht via Whatsapp naar 06 4851 6543.
Bronnen:
Rijkeboer, M., & Van den Hout, M. (2014). Nieuwe inzichten over exposure. Tijdschrift voor Gedragstherapie & Cognitieve Therapie, 1.
Marchand, A., Goupil, G., Trudel, G., & Bélanger, L. Fear and social self-esteem in individuals suffering from panic disorder with agoraphobia. Scandinavian Journal of Behaviour Therapy, 24.
