Wat is een schizoïde persoonlijkheid in het kort?
Een schizoïde persoonlijkheid wordt gekenmerkt door:
- Weinig behoefte aan contact met anderen;
- Voorkeur voor activiteiten die alleen zijn;
- Weinig plezier ervaren aan de meeste activiteiten.
Mensen met een schizoïde persoonlijkheid zijn emotioneel vaak erg vlak, onthecht of koud.
Van de algemene bevolking zou ongeveer 0.4% tot 0.9% kampen met een schizoïde persoonlijkheid.
Wat is een schizoïde persoonlijkheidsstoornis?
Mensen met een schizoïde persoonlijkheid hebben weinig behoefte aan contact met anderen. Ze halen hier vaak geen plezier uit en hun voorkeur gaat ook naar de activiteiten die alleen zijn. Ook ervaren ze vaak geen plezier in dingen zoals eten en seks. Om deze reden hebben ze meestal geen partner.
Vaak maakt het mensen met een schizoïde persoonlijkheid ook niks uit dat ze bijvoorbeeld erg vlak, kil of onthecht overkomen op anderen omdat ze er geen waarde aan hechten en weinig interesse in anderen hebben.
Wat zijn kenmerken van een schizoïde persoonlijkheidsstoornis?
Er is sprake van een schizoïde persoonlijkheid als er hardnekkige patronen zijn van onthechting van sociale relaties en iemand een beperkt scala aan emotionele uitdrukkingen laat zien in interpersoonlijke situaties. Dit begint op jongvolwassen leeftijd en is aanwezig in uiteenlopende situaties, zoals blijkt uit vier (of meer) van de volgende kenmerken:
- Geen behoefte hebben aan, of niet genieten van, hechte relaties, inclusief het onderdeel zijn van een familie;
- Voorkeur hebben voor activiteiten die alleen zijn;
- Weinig, of geen, interesse hebben in seksuele activiteiten met anderen;
- Weinig plezier ervaren in de meeste activiteiten;
- Gebrek aan hechte vrienden of vertrouwenspersonen, uitgezonderd van familieleden;
- Lijkt onverschillig voor de lof of kritiek van anderen;
- Is emotioneel koud, vlak of onthecht.
Wat zijn oorzaken van een schizoïde persoonlijkheidsstoornis?
Er is geen eenduidige verklaring voor het ontstaan van een schizoïde persoonlijkheid. Het is een complexe stoornis die (waarschijnlijk) een complexe ontwikkeling kent via genen, opvoeding en omgeving. Er bestaan wel ideeën over. Zo zou bijvoorbeeld verwaarlozing in de jeugd door de ouders een risicofactor zijn voor het ontstaan van een schizoïde persoonlijkheid. Bij verwaarlozing is er sprake van een tekort aan liefde, contact en aandacht, waardoor iemand bijvoorbeeld nooit heeft geleerd om hier plezier door te ervaren.
Bovendien zouden emotionele en/of lichamelijke mishandeling en seksueel misbruik mogelijke risicofactoren zijn voor het ontstaan van een schizoïde persoonlijkheid. Door de soms te heftige gevoelens en emoties die deze gebeurtenissen teweegbrengen kan iemand zich hiervoor compleet gaan afsluiten door dit niet meer te voelen. Dit zorgt ervoor dat iemand vlak en kil wordt. Daarnaast is hun behoefte aan veiligheid vaak sterk geschaad.
Hoe vaak komt een schizoïde persoonlijkheidsstoornis voor?
Van de algemene bevolking zou ongeveer 0.4% tot 0.9% kampen met een schizoïde persoonlijkheid. Meer mannen dan vrouwen zouden deze persoonlijkheid hebben.
Hoe wordt een schizoïde persoonlijkheidsstoornis behandeld?
Mensen met een schizoïde persoonlijkheid zijn vaak minder geneigd om hulp te zoeken. De reden hiervoor is dat ze over het algemeen geen of weinig last ondervinden van de kenmerken die horen bij een schizoïde persoonlijkheid. Het maakt ze weinig uit en ze hebben weinig behoefte aan contact met anderen of aan plezier waardoor er vaak een bepaalde drijfveer ontbreekt om hulp te zoeken. Hierdoor is er ook weinig bekend over effectieve behandelingen voor deze persoonlijkheid.
Hoe zit het precies met stoornissen beschreven in de DSM-5?
Wanneer jij verzekerde zorg krijgt (zorg die valt onder de basisverzekering) is een van de voorwaarden dat er een stoornis wordt vastgesteld. Alleen dan kan de zorg vergoed worden vanuit de basisverzekering. Alle psychiatrische stoornissen zijn verzameld in de DSM-5. De DSM-5 is het handboek voor de classificatie van psychische stoornissen.
Een belangrijke kanttekening om bij de DSM-5 te maken is dat de stoornissen die hierin vermeld staan geen diagnoses zijn. De stoornis wordt beschreven aan de hand van een lijstje met symptomen. Voldoe je hieraan, dan 'heb' je deze stoornis. De stoornis of het label zegt alleen niets over hoe het komt dat je deze klachten ervaart. Het geeft geen verklaring.
Voldoe jij aan de kenmerken van een stoornis? Dan is die stoornis dus niet de reden dat je klachten hebt, maar slechts een beschrijving van jouw klachten. Wat dan het doel is van het gebruik van de DSM? Het helpt om klachten in duidelijk afgebakende categorieën te kunnen plaatsen. Zo weten we met elkaar iets beter waar we over spreken en hoe we klachten willen behandelen.
Wil jij meer lezen over de DSM-5 en hoe Psycholoog.nl hiermee omgaat? Klik dan hier.
